19-2-2024 | Botontwikkeling van de jonge hond in relatie tot beweging en voeding

Als Dobermann eigenaar moet je niet verbaasd zijn wanneer je pup soms iedere week een kilo aankomt. Tussen de 2 en 7 maanden groeien de botten van de hond spectaculair snel, soms in kortdurende groeispurten. De groei van sommige botten stopt pas na 18-24 maanden, daarna volgt de opbouw van de spiermassa. Het is belangrijk om als Dobermann eigenaar goed te begrijpen wat de gevolgen zijn van de snelle en langdurige groei van je pup, omdat een jonge hond in deze fase gevoelig is voor het oplopen van blessures.
 
Het groeien kost allereerst veel energie, en daarom is goede voeding essentieel. Om die reden geef je een pup in eerste instantie speciale voeding met een hoge energiewaarde. Daarnaast heeft een jonge hond in het eerste jaar van het leven nog onvoldoende spiermassa, terwijl een goede spiermassa (bespiering) de gewrichten van de hond juist beschermt. Om letsel aan de gewrichten te voorkomen is het daarom zaak de jonge hond te begrenzen in het bewegen. Toch is beweging juist ook nodig voor gezonde botgroei. In dit artikel gaan we wat dieper in op de botontwikkeling van de jonge hond en hoe je met de juiste beweging en voeding de hond door deze fase kunt begeleiden.
 
Botgroei in de jonge hond
Een hond heeft ongeveer 200 botten, die zo’n 10% van het lichaamsgewicht van de hond vormen. Om wat meer te vertellen over botgroei nemen we het dijbeen als voorbeeld. Het dijbeen wordt ook wel een lang bot of pijpbeen genoemd. Dit bot bestaat uit drie delen: een middenstuk (diafysis), een eindstuk dicht tegen het lichaam aan (epifysis proximalis) en een eindstuk verder van het lichaam af (epifysis distalis). Tussen het middenstuk en de twee eindstukken zitten de groeischijven. In de groeischijven zitten kraakbeencellen, en deze vermeerderen zich en veranderen uiteindelijk in bot. Aan beide kanten van de groeischijven groeit het bot.
 
Als het bot volgroeid is sluiten de groeischijven. Meestal gebeurt dit op een leeftijd van 12-24 maanden. Tot die tijd is het skelet dus nog niet volgroeid, en ook nog niet volledig belastbaar. Aan de andere kant is beweging nodig om de groeischijven tot groei te stimuleren. Ook in de volwassen hond is beweging een belangrijke prikkel voor het bot om in goede conditie te blijven. Hier is het zoeken naar balans tussen de juiste beweging en overbelasting.
 
Beweging met mate
De botten scharnieren aan elkaar via de gewrichten. Wanneer je een jonge Dobermann ziet rennen zie je vaak slungelige bewegingen, waarbij de poten alle kanten op lijken te bewegen. Dit komt deels omdat alles nog in de groei is, maar ook omdat de hond nog onvoldoende spieren heeft opgebouwd. In deze fase is de hond nog kwetsbaar, en kunnen letsels ontstaan van de gewrichten die op latere leeftijd tot problemen kunnen leiden. Om die reden kiezen veel Dobermann eigenaren er voor om de jonge hond nog niet los te laten rennen bij het uitlaten, om zo de bewegingsvrijheid en kans op letsel te beperken.
 
Het is aan te bevelen om tot een leeftijd van 9-12 maanden de belasting van de hond goed te doseren. Zo gebruiken sommigen de vuistregel om de lengte van een wandeling te beperken voor pups en jonge honden: iedere week dat de pup ouder is geworden mag er een minuut bij een wandeling komen. Maar kijk ook goed naar je hond! Als je ziet dat je jonge hond al moe is tijdens de wandeling is het belangrijk om op tijd te stoppen en zo de gewrichten te beschermen. Pas na een jaar kan een deel van de jonge honden pas een wandeling van een uur goed aan, en ook niet iedere dag.
 
Een andere vuistregel is om je hond in het eerste jaar niet achter een bal aan te laten rennen, of langdurig met andere honden te laten spelen waarbij de hond in het spel veel schaarbewegingen maakt. De gewrichten van de jonge hond zijn nog erg los en onbeschermd, en kunnen tijdens het rennen en remmen beschadigd raken.
 
Ten aanzien van fietsen is het de vuistregel om dit pas op te pakken als je hond ouder is dan 12 maanden. Wil je beginnen met pakwerken? Hierbij is vaak het advies om dit pas te doen nadat alle tanden en kiezen zijn gewisseld, en er voor te zorgen dat de jonge hond nog niet volledig wordt belast door hard trekken of duwen. Pas wanneer de hond voldoende bespierd is kun je de belasting tijdens het pakwerk verhogen.
 
Groeipijn en calcium
Groeipijn, ofwel enostosis, komt regelmatig voor bij grote hondenrassen op de leeftijd van 6-18 maanden. Groeipijn wordt veroorzaakt door abnormale botgroei in de mergholte van de lange pijpbeenderen, zoals het dijbeen. Groeipijn komt viermaal zo vaak voor bij reuen dan bij teven. De hond kan door de groeipijn oncomfortabel zijn door koorts en ernstige pijn, en toont zich met wisselende mankheid van één poot of meerdere poten. Deze verschijnselen verdwijnen doorgaans weer, en kunnen worden behandeld met pijnstillers en ontstekingsremmers. Wanneer groeipijn niet wordt voorkomen of behandeld kan er een vergroeiing van het bot ontstaan. Tot nu toe zijn er drie mogelijke oorzaken voor groeipijn aangewezen: erfelijkheid, een virusinfectie en te calcium-rijke voeding.
 
Alleen voor een te calcium-rijke voeding is tot nu bewijs gevonden dat dit geassocieerd is met de kans op groeipijn. In principe hebben jonge honden meer calcium en fosfor nodig dan oudere honden voor een gezonde botgroei. Een teveel aan calcium is voor pups en de jonge hond echter niet goed. Het is dan ook zaak om de pup of jonge hond over de dag heen geen overmaat aan calcium aan te bieden. Puppen kunnen dit teveel aan calcium nog niet goed verwerken omdat hun maag-darm stelsel nog niet volgroeid is.
 
De richtlijn die wordt gehanteerd om een teveel aan calcium te voorkomen is dat er niet meer dan 8-10 gram calcium in een kilogram puppenvoer mag zitten, wat overeenkomt met een percentage van 0.8-1.0%. Bedenk ook dat wanneer de hond grote hoeveelheden voeding krijgt deze ook meer calcium binnen krijgt. Dit kun je voorkomen door voeding met een hoog energiegehalte te geven, waardoor je er minder van hoeft te geven. Ook in hondenbotten zit calcium, en kun je beter nog niet geven als je hond nog sterk in de groei is.  
 
Wil je weten wat het calcium gehalte in het voer is dat jij geeft? Soms staat dit op de zak, maar vaak kun je het ook terugvinden op de website van de fabrikant. Sommige fabrikanten geven echter nauwelijks informatie over de samenstelling van het voer, terwijl dit in het geval van calcium vrij belangrijk kan zijn. Laat je dus goed voorlichten, zeker wanneer jouw hond veel voeding nodig heeft om de groei bij te houden.
 
Kijk goed naar je hond
In dit artikel hebben we een aantal vuistregels gegeven voor het gezond laten uitgroeien van je jonge hond, maar niets staat in beton gebeiteld. Het belangrijkste is om goed naar je hond te kijken en de jonge hond in beweging te begrenzen. Daarnaast is goede voeding belangrijk, maar over welk voer het beste is kunnen we geen eenduidig advies geven. Ook daar geldt dat het belangrijk is om goed naar je hond te kijken. Uiteindelijk zal enige voorzichtigheid in de eerste twee jaar van een Dobermann leven kunnen bijdragen aan duurzame skeletopbouw en een gezond bewegingsapparaat, waardoor je hond lang klachtenvrij door het leven kan gaan.

---